Rozprawa o metodzie Kartezjusza jest jednym z najważniejszych traktatów filozoficznych czasów nowożytnych. Aby ułatwić czytanie tego dzieła, Kartezjusz podzielił je na sześć części - rozważania dotyczące nauk, reguł metody, zasad moralnych, dowodów na istnienie Boga i duszy ludzkiej, porządku zagadnień fizycznych i medycznych oraz badań przyrodniczych i własnych pobudek filozoficznych.

Rozprawa na pierwszy rzut oka nie przypomina wielkiego traktatu filozoficznego: cechują ją niewielkie rozmiary i przystępny, przyjemny w odbiorze styl pisania: zupełnie jakby zamiarem autora było jak najszybsze zainspirowanie czytelników do własnych przemyśleń.

Właśnie z tego dzieła pochodzi słynne Cogito, ergo sum i właśnie tu Kartezjusz opisał metodę poznawczą opartą na matematyce, która dała solidne podstawy rozwoju najważniejszych nauk ścisłych, włączając w to fizykę czy biologię.